گر در سرخرگ های ریه و بافت شش چربی و یا لخته خون وجود داشته باشد آمبولی ریه ایجاد میشود زیرا این لخته موجب مسدود شدن جریان خون می گردد.
این لخته ها از قسمت های دیگر بدن حرکت کرده و در عروق خونی منتهی به ریه قرار می گیرند و از مهم ترین و شایع ترین دلایل ایجاد آمبولی ریه هستند.
به طور کلی هر چیزی که از طریق جریان خون وارد عروق ریوی شود و آن را مسدود کند موجب آمبولی ریه میشود از جمله چربی موجود در مغز استخوان های شکسته، قسمتی از تومور ها و بافت ها و یا حباب های هوا.
آمبولی ریه جزو بیماری های خطرناک ریه محسوب میشود و لخته یا بافت و چربی از قلب به سمت ریه رفته و در سرخرگ های ریه جای می گیرند و جریان ورود خون به ریه دچار انسداد شده و سطح اکسیژن ریه را کاهش می دهد و باعث میشود میزان فشار خون داخل رگ ها و شریان ها افزایش یابد.
نوعی آمبولی ریه در بارداری وجود دارد که در زمان زایمان و بعد از تولد نوزاد اتفاق می افتد و بخشی از مایع آمنیوتیک با ورود به رگ های مادر وارد ریه ی وی میشود.
در زمان آمبولی ریه باید پزشکان خیلی سریع عمل کنند تا به قلب و ریه آسیب وارد نشود و مرگ بیمار را در پی نداشته باشد.
علائم آمبولی ریه
با توجه به میزان انسداد سرخرگ ریه علائم متفاوت است. از جمله این علائم می توان موارد زیر را عنوان کرد:
- داشتن نفس تنگی و وجود مشکل در ریه ها
- وجود دردی شدید در قفسه ی سینه ی بیمار، شانه و بازوی وی (دردی شبیه حملات قلبی)
- وجود سرفه های خلط دار خونی و یا داشتن سرفه های خشک
- داشتن رنگی پریده و وجود کبودی و التهاب
- وجود ضربان قلب سریع و داشتن نبضی تند
- داشتن تعریق زیاد از حد
- داشتن سرگیجه و ضعف و غش کردن
- خس خس کردن سینه
علت آمبولی ریه
از شایع ترین علل ایجاد آمبولی ریه موارد زیر را می توان عنوان کرد:
- زمانی که به دلیل عدم تحرک طولانی مدت (بعد از انجام جراحی ها و در استراحت مطلق) خون در قسمت های مختلفی از بدن جمع میشود. (بیشتر ساق پا و دست می باشد)
- در صورت داشتن عمل جراحی و وجود شکستگی رگ ها آسیب دیده و موجب ایجاد آمبولی ریه میشود. (مخصوصا در قسمت ران و لگن و ساق پا)
- وجود بیماری های قلب و عروقی و سکته نیز موجب آمبولی ریه میشود. (حملات قلبی، نارسائی قلبی و فیبریلاسیون دهلیزی)
- افزایش و کاهش میزان فاکتور هایی که باعث انعقاد خون میشود هم از دلایل ایجاد آمبولی ریه می باشد. یکسری سرطان ها وجود دارد که باعث بالا رفتن فاکتور های انعقاد خون می گردد همچنین مصرف قرص های بارداری نیز باعث این موضوع میشود.
عواملی که احتمال ابتلا به آمبولی ریه را افزایش می دهد
از جمله این عوامل می توان موارد زیر را نام برد:
- بالا رفتن سن فرد
- داشتن سرطان ریه و انجام شیمی درمانی
- وجود نارسائی های قلبی
- وجود بیماری های مزمن در زمینه ی انسداد ریه
- داشتن فشار خون بالا
- ایجاد سکته ی مغزی
- داشتن بیماری التهاب روده
- مصرف قرص های ضد بارداری
راه های تشخیص آمبولی ریه
تشخیص این بیماری کاری آسان نیست مخصوصا برای بیمارانی که دارای مشکل قلبی و ریوی هستند.
پزشک ابتلا معاینات بالینی را انجام داده و سپس برای تشخیص بهتر موارد زیر را تجویز می کند:
انجام سی تی آنژیوگرافی ریه
با این کار تصاویری سه بعدی از ریه به دست می آید که با دیدن آنها موارد غیر طبیعی در ریه و شریان های آن نمایان میشود.
در بعضی مواقع این کار را با ماده حاجب انجام می دهند تا تصاویری دقیق تر به دست آورند.
انجام اسکن وی کیو (تهویه – پرفیوژن)
انجام اسکن هسته ای که به آن اسکن وی کیو می گویند در مواردی استفاده میشود که بیمار نمی تواند سی تی اسکن با ماده ی حاجب را انجام دهد و یا اشعه ی ایکس برای وی مناسب نیست.
در این روش پرتو دارو را به رگ بیمار تزریق کرده تا با مقایسه ی جریان خون و هوای داخل ریه ها وجود لخته خونی که باعث افزایش فشار خون ریوی میشود را بررسی می کنند.
انجام آنژیوگرافی ریه
از دقیق ترین روش های تشخیص آمبولی ریه است و تمام شریان های منتهی به ریه را بررسی می کند.
این روش نیاز به مهارت بالای پزشک دارد و دارای ریسک بالایی است و فقط زمانی استفاده میشود که تشخیص این بیماری از روش های دیگر امکان پذیر نباشد.
با استفاده از کاتتر وارد شده به داخل رگ های اصلی و هدایت آن به قلب و ریه، و تزریق رنگ به داخل کاتتر عکس واقعی را از شریان ها گرفته و تمام رگ های خونی ریوی به خوبی قابل مشاهده هستند.
انجام سونوگرافی داپلر
از رگ های ران، دست و پا برای بررسی لخته خون اسکن می گیرند. این سونو برای بیمارانی که به دلیل حساسیت به ماده رنگ زا نمی توانند عکس رادیولوژی بگیرند و بیمارانی که به دلیل وخیم بودن حالشان امکان جابجایی ندارند، انجام میشود.
انجام ام آر آی
زنان باردار و افرادی که بیماری کلیوی دارند از این روش استفاده می کنند.
انجام ونوگرافی
یک روش عکس برداری خاص از رگ های پا می باشد.
آزمایش خون دی دایمر
این آزمایش خون روشی برای تشخیص آمبولی ریه است.
ماده ی دی دایمر در شرایط عادی در خون وجود ندارد مگر در صورتی که سیستم انعقاد خون در بدن فرد فعال شده باشد و نشان دادن میزان بالا از این ماده نشانه ی وجود لخته خون می باشد.
درمان آمبولی ریه
روش های درمانی متفاوتی برای درمان آمبولی ریه وجود دارد که به شرح زیر می باشد:
استفاده از داروهای ضد انعقاد خون
این دارو ها رقیق کننده ی خون هستند و جلوی تشکیل لخته خون را می گیرند. از جمله این دارو ها می توان هپارین و وارفارین را عنوان کرد.
استفاده از داروهای ترامبولیتیک که حلال لخته خون هستند.
این داروها باعث تجزیه شدن لخته خون می گردند و در مواقع حاد مورد استفاده قرار می گیرند.
انجام جراحی برای آمبولی ریه
بعضی از لخته ها را فقط با جراحی می توان از بین برد مخصوصا زمانی که رگ های منتهی به ریه و قلب را مسدود کرده باشد. این جراحی نیز به روش های مختلفی از جمله، فیلترگذاری وناکاوا، برداشتن لخته خون، جراحی باز و فیزیوتراپی آمبولی ریه انجام می گیرد.
آیا بستن رگ اشتها افراد را دچار آمبولی ریه می کند؟
یکی از عوارضی که احتمال دارد در هنگام انجام اسلیو معده و بستن رگ اشتها رخ دهد آمبولی می باشد.
با انجام اسلیو معده ممکن است بیمار دچار لخته خون و انسداد عروق گردد.
این عمل جزو عمل های حساس بوده و باید حتما توسط جراحان با تجربه انجام شود تا از عوارض احتمالی آن پیشگیری شود.
حدود ۸ درصد احتمال ایجاد آمبولی در فردی که عمل اسلیو معده انجام می دهد وجود دارد و دلیل آن وجود لخته خون حین جراحی اتفاق می باشد، این لخته خون حرکت کرده و به سمت عروق ریوی رفته و آمبولی ریه را به وجود می آورد.
پیشگیری های انجام شده پیش و بعد از انجام عمل، خطر آمبولی را به میزان زیادی کم می کند و در صورت ایجاد لخته با زود درمان کردن آن، بیمار از خطر مرگ نجات پیدا می کند.
آیا در انجام آنژیوپلاستی امکان بروز آمبولی ریه در افراد وجود دارد؟
انجام آنژیوپلاستی برای درمان با یکسری عوارض همراه است که یکی از آنها لخته شد خون می باشد.
در محل ورود استنت ممکن است لخته خون ایجاد شده و موجب انسداد سرخرگ گردد.
این لخته خون در صورت حرکت و رفتن به سمت سرخرگ های ریوی ممکن است موجب آمبولی ریه نیز بشود.
برای جلوگیری از این عارضه استفاده از دارو های رقیق کننده توصیه میشود تا خطر تشکیل لخته خون را بسیار کم کند.
