بیوپسی کبد

زمانی که قسمتی کوچک از بافت کبد را جهت انجام آزمایش خارج کنند، می گویند که بیوپسی کبد را انجام داده اند.

جهت بررسی کردن آن بافت از لحاظ وجود سلول‌های سرطانی و خوش خیم و یا بدخیم بودن این کار را انجام می ‌دهند.

در بیوپسی کبد نمونه خارج شده را در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می ‌دهند.

سلول ‌های موجود در بافت ‌ها را از لحاظ بیماری ارزیابی می‌ کنند.

انجام بیوپسی کبد را زمانی پزشک تجویز می‌ کند که با دیگر روش‌ های تشخیصی از جمله انجام آزمایش و سونوگرافی و یا تصویربرداری وجود توده‌ های غیر طبیعی را مشاهده کرده باشد.

با به کارگیری بیوپسی می‌ خواهد میزان پیشرفت آن و یا سرطانی و یا غیر سرطانی بودن آن را مشخص کند.

کبد یکی از ارگان ‌های حیاتی در بدن انسان ‌ها است.

که در سم زدایی کردن بدن و یا تولید آنزیم‌ های مورد نیاز برای هضم و یا جذب غذا بسیار موثر است.

بیوپسی از کبد را می ‌توان از طریق جراحی به صورت مستقیم و یا با به کارگیری سوزن مخصوص بیوپسی انجام داد.

البته این روزها سعی بر انجام دادن بیوپسی به صورت سرپایی و از طریق سوزن بیوپسی و روش های تصویر برداری، است.

روش‌های انجام بیوپسی کبد

بیوپسی کبد را با استفاده از روش‌ های مختلف انجام می ‌دهند که در زیر آنها را برای شما بیان می ‌کنیم:

انجام بیوپسی از طریق پوست

در این روش سوزنی را از طریق پوست وارد بدن کرده و نمونه برداری را انجام می‌دهند.

جزو روش ‌های رایجی هست که این روزها استفاده می‌شود و بسیار آسان است.

البته برای انجام صحیح آن نیاز به همراهی بیمار، دقت زیاد پزشک در محل وارد کردن سوزن و نداشتن مشکل انعقاد خون در بیمار است.

بیمار روی تخت خوابیده و مراحل انجام بیوپسی برای وی توضیح داده می‌شود.

سپس محل مورد نظر برای انجام بیوپسی را مشخص کرده و آن را علامت می‌ زنند و دیگر قسمت ‌های بدن را می پوشانند.

محل مورد نظر و اطراف آن را با استفاده از مواد ضدعفونی کننده تمیز کرده است.

با به کار گیری لیدوکائین و تزریق آن، محل مورد نظر را بی‌حس می ‌کنند.

زمانی که پزشک مطمئن شد که محل مورد نظر بی حس است.

سوزن بیوپسی وارد پوست و سپس بدن بیمار کرده و به سمت کپسول کبد هدایت می‌ کند.

و با قرار دادن آن روی کپسول کبد از بیمار می‌ خواهد که نفس عمیق بکشد و هنگامی که بیمار نفس عمیق می ‌کشد پزشک سوزن را به داخل کبد فشار داده و با خارج کردن آن نمونه گیری از کبد را انجام می ‌دهد.

برای انجام این نمونه برداری سوزن های مختلفی وجود دارد که انتخاب آن بستگی به پزشک شما دارد.

زمانی که نمونه برداری انجام شد برای جلوگیری از خونریزی بیمار، بیمار چند ساعتی را بر روی کیسه ‌های شنی در محل انجام نمونه برداری می ‌خوابد.

انجام بیوپسی کبد از طریق ورید ژوگولر

در این روش بیوپسی، لوله نازکی را از طریق ورید گردنی که به ژوگولر نیز معروف است.

وارد بدن کرده سپس آن را به ورید فوق کبدی و بعد به خود کبد هدایت می ‌کنند.

بعد سوزنی را از طریق این لوله وارد کبد کرده و نمونه مورد نظر را از آنجا خارج می ‌کنند.

در بیمارانی که دارای مشکل انعقاد خون هستند و یا مایع زیادی در قسمت شکم خود داشته و یا چاقی زیاد از حد دارند، از این روش بیوپسی کبد استفاده می‌ کنند.

مقدار نمونه ‌ای که از این طریق به دست می ‌آید کم بوده و ممکن است که برای نتایج حاصل از بیوپسی کافی نباشد.

انجام بیوپسی از طریق لاپاراسکوپ

در روش لاپاراسکوپ لوله‌ای مجهز به دوربین را از طریق شکم وارد بدن می کنند.

سپس سوزن مخصوص نمونه برداری را از طریق این لوله و به وسیله دوربین به سمت کبد هدایت کرده و نمونه مورد نیاز را از کبد خارج می ‌کنند.

این روش نسبت به دو روش قبلی تهاجمی تر است و زمانی مورد استفاده قرار می ‌گیرد که عمل جراحی در اطراف کبد به وسیله لاپاراسکوپ صورت می ‌گیرد.

در این حین نمونه مورد نیاز را نیز از کبد برای بیوپسی و آزمایش خارج می ‌کنند.

انجام بیوپسی از طریق جراحی

بیوپسی به وسیله جراحی را زمانی مورد استفاده قرار می ‌دهند که برای فرد جراحی باز در نواحی کبد را انجام داد.

در این حین نمونه ای از بافت‌ کبد را نیز خارج می کنند.

این روش بیوپسی جزو روش های تهاجمی است و کمتر برای بیماران به کار برده می ‌شود.

مراقبت‌ های بعد از انجام دادن بیوپسی کبد

• بیمار باید برای چند هفته از انجام دادن فعالیت‌ های شدید بدنی و ورزش کردن خودداری کند.
• روز بعد از انجام نمونه برداری در صورتی که محل نمونه برداری ترشح خاصی نداشته باشد می ‌توان پانسمان را برداشت و حمام کرد.
• برای مدت زمانی دو ساعته بعد از انجام نمونه برداری باید از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
• دو ساعت بعد از انجام دادن بیوپسی بیمار تحت مراقبت قرار می‌ گیرد و فشار خون وی چک می‌شود.
• و برای روز بعد نیز ترخیص می ‌گردد.
• چنانچه بیمار بعد از انجام بیوپسی کبد، درد شدیدی داشته باشد و یا دارای خونریزی، تب و لرز و سرگیجه باشد باید حتما به پزشک خود مراجعه نماید.
• دارو های تجویز شده توسط پزشک باید مرتب و سر وقت استفاده شود.

موارد استفاده از بیوپسی کبد

بیماری‌ های زیادی هستند که برای تشخیص دادن مرحله آنها نیاز به انجام بیوپسی کبد دارند.

از جمله مواردی که برای آنها بیوپسی کبد تجویز می گردد عبارتند از:

• وجود بیماری کبد چرب الکلی و غیر الکلی
• وجود بیماری هپاتیت از نوع خود ایمنی و هپاتیت مزمن از نوع B و یا C
• وجود بیماری هموکروماتوز که به آهن زیاد در خون می گویند.
• وجود سیروز صفراوی اولیه
• به دلیل وجود بیماری ویلسون
• در مواقعی که بیماری کبد بدون انجام بیوپسی قابل تشخیص نباشد.
• در مواقعی که موردی غیر عادی در کبد دیده شود.
• برای مشخص کردن میزان شدت بیماری های کبدی
• برای مشخص شدن روش های درمانی برای بیماری های کبدی و شدت تاثیر گذاری درمان روی آن
• برای کنترل کردن کبد بیمار بعد از انجام دادن پیوند کبدی
• به دلیل وجود توده و تومور در کبد که در تصویر برداری مشخص گردیده
• به دلیل وجود نتایج غیرعادی در آزمایشات مربوط به کبد

گزینه های منع استفاده از بیوپسی کبد

چنانچه بیمار دارای وضعیت بدنی مناسبی نباشد و یا بیماری دیگری نیز داشته باشد انجام دادن بیوپسی را برای وی تجویز نمی‌ کنند.

البته روش ‌های نمونه برداری متنوعی وجود دارد که می‌ توان با توجه به شرایط بیمار آنها را به کار برد.

به طور کلی موارد منع استفاده از انجام بیوپسی کبد عبارتند از:

• چنانچه فرد مبتلا به اختلالات انعقادی شدیدی باشد و انجام دادن بیوپسی برای وی دارای خطر خونریزی شدید است.
• چنانچه فرد در ناحیه حفره ی شکم خود دارای مایع به صورت آسیت از نوع متوسط و یا شدید باشد.
• اگر فرد دارای اختلال همانژیوم کبدی باشد.

عوارض ناشی از انجام بیوپسی کبد

انجام دادن بیوپسی کبد توسط پزشکی متخصص میزان خطرات ناشی از آن را بسیار کم می‌ کند.

ولی به طور کلی بیوپسی همراه با عارضه‌ های زیر است:

• فرد ممکن است دارای درد در محل بیوپسی شود و همچنین گاهی این درد به ناحیه شانه راست فرد و یا قسمت بالایی شکم در زیر جناق منتقل می گردد.
• در موارد خیلی کم ممکن است که فرد دچار خونریزی بعد از انجام دادن بیوپسی شود. گاهی اوقات ممکن است که خونریزی به قدری شدید باشد که فرد نیاز به دریافت کردن خون و یا استفاده از روش جراحی جهت جلوگیری از خونریزی شود.
• ممکن است که در حین انجام بیوپسی به دیگر اندام‌ های اطراف کبد آسیب وارد شود. از جمله اندام‌ هایی چون کیسه صفرا و ریه فرد.
• البته این عارضه در موارد خیلی خیلی کم ممکن است که رخ دهد.