هموپتزی یا خونریزی ریه چیست؟
زمانی که فردی از مجاری تنفسی خون دفع کند به آن هموپتزی یا خونریزی ریه می گویند.
خون موجود در این مواقع، یا بسیار شدید است یا در حد چند رگه خونی وجود دارد.
حجم خون بیشتر از ۱۰۰ الی ۶۰۰ سی سی به صورت روزانه، نشانه ای از وجود مشکل جدی است.
هموپتزی زمانی رخ می دهد که منشا خون از ریه های فرد است و رنگ قرمز روشن داشته و به صورت کف آلود باشد.
گاهی اوقات این خون بعد از وجود عفونت ریه و وجود سرفه های مداوم به همراه مخاط، می باشد.
انواع خلط خونی کدامند؟
خلط خونی با توجه به منشا آن به دو دسته تقسیم می گردد:
هموپتزی
زمانی که علت خلط خونی، ریه ها بوده و رنگ آن قرمز روشن باشد هموپتزی رخ داده است و در صورت وجود عفونت در ریه های فرد و داشتن سرفه های مدام این عارضه ایجاد شده است.
چنان چه منشا خون ریه باشد می تواند به دلیل وجود بیماری های مختلف باشد.
هماتمز
زمانی که خون دفع شده از محل دستگاه گوارش بوده و رنگ تیره ای داشته باشد به آن هماتمز می گویند و با علائمی چون وجود حالت تهوع و استفراغ و داشتن مدفوع تیره همراه است.
گاهی اوقات ممکن است به دلیل مصرف زیاد الکل و وجود بیماری های کبدی این عارضه رخ دهد.
نشانه های بارز هموپتزی یا خونریزی از مجاری تنفسی
از نشانه های بارز این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داشتن تف خونی، خونریزی یا خلط خونی.
- تف کردن خون به دلیل وجود مشکلات تنفسی رخ می دهد.
- بیشتر اوقات به دلیل عارضه برونشیت مزمن یا برونشکتازی، تف خونی ایجاد میشود.
- بیماری هایی چون سل، داشتن مشکلات برونش، وجود نارسایی در قلب، داشتن ذات الریه و وجود لخته خون در ریه موجب ایجاد خلط خونی میشود.
- داشتن خونریزی همراه با بزاق دهان و داشتن آب دهانی غلیظ در زمان خوابیدن و سرفه های همراه با خون نشانه وجود مشکلی جدی است و باید حتما توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد.
پس تف کردن خون را نباید مسئله ای ساده دانست و باید حتما توسط پزشک این عارضه بررسی شود.
علت هموپتزی
از شایع ترین علت های هموپتزی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داشتن برونشیت حاد
- داشتن برونشیت مزمن
- ابتلا به ذات الریه
- برونشکتازی
- عفونت های ناشی از سل
- ابتلا به سرطان ریه
- عفونت های باکتریایی
- وجود ویروسی چون ویروس آنفلوآنزا و ایدز
- بیماری چون آندومتریوز
- عوامل محیطی چون اتر
- عفونت های انگلی
- وجود بیماری های عروقی چون لخته خون در ریه
- وجود ناهنجاری در شریان های وریدی
- داشتن آنوریسم شریان
کدام بیماری ها به علت خلط خونی است؟
از شایع ترین دلایلی که موجب هموپتزی در افراد میشود می توان به موارد زیر اشاره نمود:
ابتلا به برونشیت حاد یا مزمن
به التهاب موجود در قسمت مجاری هوایی چون نای، نایژه و همچنین برونشیول، که در اثر وجود ویروس و باکتری ایجاد می گردد، برونشیت می گویند و از شایع ترین دلایل خلط خونی است.
علت این عفونت ها وجود هوایی آلوده و سیگار کشیدن است.
ابتلا به سرطان ریه
سرطان ریه دارای علائمی چون وجود درد در قفسه سینه، سرفه های مزمن، وجود خلط خونی و کم شدن وزن بدن است.
وجود بیماری برونشکتازی
این بیماری نوعی بیماری ریوی است که موجب گشاد شدن دائمی راه های هوایی ریه گردیده و یکپارچگی مخاط از بین می رود.
این بیماری با علائمی چون وجود خلط خونی و داشتن سرفه های مزمن همراه است.
مصرف دارو های ضد انعقاد
مصرف زیاد از حد دارو هایی چون وارفارین می تواند موجب ایجاد خلط خونی و خونریزی گردد.
وجود آمبولی ریه
داشتن لخته خونی یا چربی در سرخرگ ریوی باید مسدود شدن آن رگ شده و آمبولی ریه را ایجاد می کند.
بیماری آمبولی ریه با علائمی چون داشتن نفس تنگی، خلط خونی، وجود درد در قفسه سینه فرد و .. همراه است.
داشتن ذات الریه
در صورت وجود عفونت در بافت ریه ذات الریه رخ می دهد که با خلط خونی همراه است.
داشتن نارسایی احتقانی قلب
وجود اختلال در عملکرد و همچنین ساختار قلب با مشکل پمپاژ خون و خون گیری همراه است که به آن نارسایی احتقانی قلب می گویند.
این نارسایی به دلیل وجود تنگی در دریچه میترال رخ می دهد.
ابتلا به اندومتریوز ریوی
زمانی که بافت رحم در جایی بیرون از رحم رشد کند به آن آندومتریوز می گویند، حال زمانی که این بافت در ریه باشد موجب ایجاد خلط خونی میشود.
دیگر دلیل بروز هموپتزی عبارتند از:
- ابتلا به بیماری های التهابی و بیماری های خود ایمنی
- وارد شدت ضربه و جراحت بر قفسه سینه فرد
- ابتلا به سل
- مصرف کردن کوکائین
- وجود ناهنجاری در شریان های وریدی ریه
علت خلط خونی در سرماخوردگی کودکان
زمانی که کودک شما خلط خونی دارد باید آن را جدی گرفته و به پزشک جهت بررسی مراجعه کنید.
گاهی اوقات علت بروز این عارضه جدی نبوده و به راحتی قابل درمان است از جمله در مواقع سرماخوردگی های ساده و عفونت های حاد، گاهی مواقع نیز به دلیل لوله گذاری در بیمارستان در مجاری تنفسی، آن قسمت آسیب دیده و موجب ایجاد خلط خونی گردد.
اما در بعضی مواقع وجود این عارضه ممکن است دلیل جدی داشته و ناشی از وجود سرطان در کودک باشد از این رو باید حتما به پزشک مراجعه کرده تا علت بررسی گردد و در صورت نیاز کودک سریع تر تحت درمان قرار گیرد.
باید بررسی شود خون مورد نظر از مجاری تنفسی و دستگاه گوارشی بوده است تا منشا خونریزی برای درمان پزشک مشخص گردد و آزمایشات لازم انجام گیرد.
سرماخوردگی در کودکان به دلایل ویروسی یا باکتریایی رخ می دهد و جزو بیماری های فصلی می باشد.
در سرماخوردگی های باکتریایی فرد بیماری خلط عفونی دارد و سرفه می کند و در صورت شدید بودن سرفه ها برای بیرون راندن خلط های موجود، امکان ایجاد خلط خونی برای بیمار وجود دارد.
چنان چه خون موجود خیلی کم باشد و کمتر از ۷ روز نیز کودک درمان گردد جای نگرانی وجود نداشته ولی با طولانی شدن این مدت و وجود خلط خونی باید حتما مورد بررسی گردد.
خلط خونی صبحگاهی نشانه چیست؟
در صورت وجود خونریزی خیلی کم از گلو و بینی، وجود خشکی هوا، وجود آلرژی در فرد یا داشتن عفونت های تنفسی، ممکن است فرد در صبحگاه خلط خونی داشته باشد.
البته مشکلاتی چون پولیپ و عفونت های سینوسی نیز می تواند موجب خلط خونی صبحگاهی شود.
آیا خلط خونی خطرناک است؟
چنان چه علت وجود خلط خونی برونشیت حاد باشد خط خونی برای یک هفته به میزان کم وجود دارد زیرا خشک بودن مجاری تنفسی و داشتن سرفه های زیاد موجب خونریزی و خلط خونی میشود.
اما وجود خونریزی های طولانی و داشتن علائمی که خطرناک است باید سریعا توسط پزشک بررسی گردد زیرا ممکن است به دلیل وجود مشکلی جدی باشد.
چنان چه حجم خون در هر بار تخلیه بیشتر از ۱۰۰ سی سی باشد و ۶۰۰ سی سی در شبانه روز باشد نشانه خطر است و باید بررسی شود.
آیا پیشگیری از هموپتزی امکان پذیر است؟
در صورتی که خلط خونی به دلیل وجود مشکلی جدی باشد نمی توان از آن پیشگیری کرد اما یکسری راه برای کمک کردن به جلوگیری از بروز بعضی موارد وجود دارد از جمله جلوگیری کردن از بروز عفونت های تنفسی که موجب ایجاد خلط خونی میشود.
اقداماتی که جهت جلوگیری کردن از بروز خلط خونی می توان انجام داد عبارتند از:
- استفاده از سیگار و دخانیات را باید کنار گذاشت.
- در صورت احساس وجود عفونت تنفسی آب زیاد بنوشید تا خلط ها رقیق شده و بیرون آیند.
- نظافت خانه خود را رعایت کنید چون گرد و غبار منزل وارد مجاری تنفسی میشود و آسم و عفونت ریوی را به همراه دارد
- وجود قارچ و کپک نیز موجب ایجاد عفونت های تنفسی و تحریک شدن ریه ها میشود و خلط خونی را ایجاد می کند پس باید مانع از بروز آنها شوید.
- حتما با دیدن کوچکترین علائمی با پزشک داخلی مراجعه کنید تا از شدید تر شدن اوضاع پیشگیری کنید.
روش های تشخیص خونریزی ریه
ابتدا بیمار به پزشک مراجعه می کند و تحت معاینه فیزیکی قرار می گیرد.
خونریزی ریه معمولا با خلط خونی همراه است.
بعد از انجام معاینات فیزیکی پزشک اقدامات رادیولوژیک چون انجام رادیوگرافی از قفسه سینه و انجام توموگرافی از قفسه سینه به وسیله کنتراست را تجویز می کند.
به طور کلی متداول ترین روش هایی که جهت تشخیص خونریزی ریه مورد استفاده قرار می گیرد به شرح زیر است:
- انجام آزمایش خلط خونی
- انجام رادیوگرافی به صورت مستقیم از قفسه سینه
- انجام توموگرافی
- انجام آنژیوگرافی دیجیتال سوبسترا
- استفاده از برونکوسکوپی
رادیوگرافی مستقیم به دلیل حساسیت کم به تشخیص دادن علت موجب می گردد که پزشک از توموگرافی استفاده کند زیرا میزان حساسیت توموگرافی به تشخیص علت ترشح خون بین ۶۰ الی ۱۰۰ درصد است.
با استفاده از توموگرافی و برونکوسکوپی می توان شانس تشخیص علت خلط خونی را بسیار بالا برد و معمولا توصیه بر انجام این دو در این شرایط است.
درمان هموپتزی
هدف از درمان بیماری که به هموپتزی مبتلا است ابتدا قطع نمودن خونریزی است و بعد از قطع خونریزی باید به سراغ درمان کردن بیماری زمینه ای که موجب خونریزی شده است رفت.
از این رو متناسب با علت خونریزی باید از درمان استفاده کرد و درمان می تواند شامل موارد زیر باشد:
- انجام آمبولیزاسیون شریان های ریوی
- جراحی کردن
- انجام برونکوسکوپی
- انجام دادن شیمی درمانی و پرتو درمانی
- استفاده از آنتی بیوتیک در درمان های سلام و پنومونی
- استفاده از استروئید در درمان بیماری های التهابی
- استفاده از دریافت خون یا دارو در صورت خونریزی به دلیل استفاده از دارو
درمان دارویی و غیر تهاجمی
در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.
آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد سل:
اگر هموپتیزی ناشی از عفونت های ریوی مانند برونشیت یا سل باشد، آنتی بیوتیک ها یا داروهای ضد سل (مثلا ایزونیازید، ریفامپین) تجویز می شود.
درمان عفونت های قارچی شامل داروهای ضد قارچ نیز می شود.
داروهای ضد انعقاد:
در مواردی که خونریزی به دلیل ترومبوز (لخته شدن خون) باشد، از داروهای ضد انعقاد مانند هپارین یا وارفارین برای کنترل لخته و کاهش خونریزی استفاده می شود.
برونکوسکوپی
برونکوسکوپی روشی است که در آن هموپتیزی با استفاده از یک لوله نازک و قابل انعطاف که وارد دستگاه تنفسی می شود، تشخیص داده و در برخی موارد درمان می شود.
با این روش پزشک می تواند مستقیماً محل خونریزی را ببیند و از تکنیک های مختلفی مانند کوتریزاسیون (کوتریزاسیون) برای بستن رگ های خونریزی استفاده کند.
آمبولیزاسیون شریان برونش
این روش یک درمان کم تهاجمی است که برای مسدود کردن شریان های خونریزی دهنده استفاده می شود.
یک کاتتر از طریق ورید وارد می شود و مواد خاصی برای مسدود کردن شریان های آسیب دیده تزریق می شود.
این روش به ویژه برای هموپتیزی شدید و تهدید کننده زندگی استفاده می شود.
اکسیژن درمانی
در موارد حاد که هموپتیزی باعث کاهش سطح اکسیژن خون می شود، از اکسیژن درمانی به عنوان یک روش حمایتی برای تثبیت وضعیت اکسیژن بدن بیمار استفاده می شود.
عمل جراحی
در مواردی که خونریزی شدید باشد یا درمان های دیگر موثر نباشد، ممکن است نیاز به جراحی باشد.
روش های جراحی شامل برداشتن بخشی از ریه (لوبکتومی) یا در موارد شدید، برداشتن کل ریه (پنومونکتومی) است.
درمان های حمایتی
از روش های درمان های حمایتی می توان به موارد زیر اشاره کرد.
کنترل علائم:
در برخی موارد، درمان های حمایتی شامل مسکن ها، ضدسرفه ها و مایعات داخل وریدی برای حمایت از بیمار است.
درمان بیماری زمینه ای:
اگر علت هموپتیزی تشخیص داده شود (مانند سرطان ریه یا نارسایی قلبی)، درمان آن بیماری به عنوان بخش مهمی از مدیریت هموپتیزی در نظر گرفته می شود.
درمان هموپتزی به روش آمبولیزاسیون
در این روش درمانی پزشک با استفاده از کاتتر و از طریق ران وارد شریان های بدن شده و با تزریق کردن ماده حاجب عروق ریوی را در داخل مانیتور مشاهده می کند.
اینگونه محل خونریزی ریوی را مشاهده کرده و از طریق فنر هایی از جنس فلز، اقدام به ایجاد انسداد در آن ناحیه می کند تا خونریزی را متوقف نماید.
درمان هموپتزی و بهبود کیفیت زندگی بیماران
درمان هموپتیزی (خونریزی ریوی) به عنوان یک وضعیت پزشکی اورژانسی به شدت به علت اصلی خونریزی بستگی دارد.
برای مدیریت این عارضه، روش های مختلفی وجود دارد که به کنترل خونریزی، جلوگیری از عوارض بیشتر و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک می کند.
برخی از این روش ها عبارتند از:
کنترل علت زمینه ای:
شناسایی و درمان علت زمینه ای مانند عفونت های ریه، برونشیت مزمن، سرطان ریه یا مشکلات قلبی بسیار مهم است.
درمان های دارویی مانند آنتی بیوتیک برای عفونت یا داروهای ضد التهابی برای کنترل التهاب موثر هستند.
روشهای مداخلهای:
در موارد شدید، روشهای مداخلهای مانند برونکوسکوپی که امکان انسداد یا لیزر درمانی نواحی خونریزیدهنده را فراهم میکند، بسیار مؤثر است.
آمبولیزاسیون شریان برونش یکی دیگر از روش های پیشرفته است که در آن شریان های منبع خونریزی با استفاده از تکنیک های رادیولوژی بسته می شوند.
بهبود کیفیت زندگی بیماران هموپتیزی به مدیریت عوامل خطر، پیشگیری از عود و اصلاح سبک زندگی بستگی دارد.
پیشگیری از عفونت ریه، ترک سیگار و مصرف داروهای مناسب به جلوگیری از خونریزی مجدد کمک می کند.
همچنین حمایت روانی و توجه به کیفیت زندگی پس از درمان از عوامل مهم در بهبود وضعیت عمومی بیمار است.
درمانهای جراحی برای هموپتزی شدید
درمانهای جراحی برای هموپتیزی شدید معمولاً زمانی استفاده میشود که سایر درمانها در کنترل خونریزی ناکام باشند.
برخی از این روش های جراحی عبارتند از:
لوبکتومی یا پنومونکتومی:
در این روش ها بخشی از ریه (لوبکتومی) یا کل ریه (پنومونکتومی) که منبع خونریزی است برداشته می شود.
این روشها زمانی انجام میشوند که هموپتیزی از یک ناحیه خاص و غیرقابل کنترل منشا میگیرد و معمولاً در موارد تومور، برونشکتازی یا آسیب شدید ریه استفاده میشود.
آمبولیزاسیون شریان برونشیال:
در این روش با استفاده از تکنیک های رادیولوژی، شریان های منبع خونریزی شناسایی و مسدود می شوند.
این روش به عنوان یک درمان غیر جراحی اولیه در نظر گرفته می شود، اما در برخی موارد ممکن است به عنوان جایگزینی برای جراحی استفاده شود.
برونکوسکوپی درمانی:
در این روش از برونکوسکوپ، لیزر یا مواد انسدادی (مانند فوم یا گاز) برای مسدود کردن رگهای خونی که منبع خونریزی هستند استفاده میشود.
هر یک از این روش ها ممکن است بسته به شدت و علت هموپتیزی، وضعیت بیمار و توانایی کنترل خونریزی انتخاب شود.
در موارد هموپتیزی شدید، این مداخلات می تواند جان بیمار را نجات دهد و به بهبود کیفیت زندگی او کمک کند.
8 پاسخ
آیا آمبولیزاسیون در درمان هموپتزی خطرناک است؟
سلام به شما همراه گرامی سایت
آمبولیزاسیون معمولاً روشی ایمن و موثر است، اما ممکن است برخی عوارض مانند خونریزی محل ورود کاتتر، عفونت، یا آسیب به رگهای مجاور رخ دهد.
خطرات این روش نسبت به مزایای آن که متوقف کردن خونریزی شدید است، معمولاً بسیار کمتر است.
بعد از آمبولیزاسیون چه مراقبتهایی نیازه؟
سلام به شما.
پس از آمبولیزاسیون، بیمار ممکن است نیاز به استراحت چند روزه داشته باشد و پزشک ممکن است داروهای ضدعفونت یا ضدالتهاب تجویز کند.
همچنین بیمار باید علائم عفونت یا خونریزی جدید را بهدقت تحت نظر داشته و به پزشک اطلاع دهد.
در بیشتر موارد، بیمار بهسرعت بهبود مییابد و خطر عود خونریزی کاهش مییابد.
عوارض احتمالی امبولیزاسیون چیست؟
سلام به شما همراه گرامی.
عوارض ممکن شامل عفونت، خونریزی، و واکنش به مواد کنتراست است.
همچنین، بسته به نوع امبولیزاسیون، ممکن است عوارضی خاص نیز وجود داشته باشد.
مدت زمان بهبودی پس از امبولیزاسیون چقدر است؟
سلام.
بیشتر بیماران میتوانند پس از چند ساعت به خانه برگردند.
بهبودی کامل معمولاً به چند روز تا یک هفته زمان نیاز دارد.