کبد چیست؟
کبد یکی از اندام های داخلی بزرگ در بدن انسان است که به وسیله ی دنده های موجود در سمت راست بدن محافظت میشود.
کبد حاوی سلولی به نام هپاتوسیت است که بیشتر از نصف جرم کبد را شامل میشود و همچنین رگ های خونی دارد که موجب رسیدن صفرا از کبد به کیسه ی صفرا و همچنین دستگاه گوارش میشود.
کبد کار تجزیه را انجام می دهد که مواد مغذی را از مواد زائد تفکیک می کند.
سرطان کبد چیست؟
سرطان کبد زمانی ایجاد میشود که سلول های موجود در کبد به صورت غیر طبیعی رشد و تکثیر کرده و موجب ایجاد توموری بدخیم (سرطانی) و یا خوش خیم (غیر سرطانی) می گردد.
مراحل سرطان کبد
پزشکان ابتدا بررسی های لازم را برای مشخص شدن مرحله ی سرطان کبد انجام می دهند تا با توجه به آن بتوانند برای درمان فرد اقدام کنند.
مراحل پیشرفت این بیماری به شرح زیر است:
- مرحله ۱
در کبد فرد تومور یافت شده است.
- مرحله ۲
وجود یک تومور در رگ های خونی و یا بیشتر از ۱ تومور ولی در اندازه های بسیار کوچک کمتر از ۳ سانتی متر
- مرحله۳
بیش از ۱ تومور در کبد وجود دارد و دست کم یکی از آنها بزرگتر از ۵ سانتی متر است. در این مرحله سرطان به عروق خارج از کبد نیز سرایت کرده و اندام های دیگر و غدد لنفاوی را هم درگیر کرده است.
- مرحله ۴
سرطان کبد به دیگر قسمت ها در بدن سرایت کرده از جمله استخوان ها و غدد لنفاوی.
علائم سرطان کبد
این بیماری با یکسری علائم برای بیمار همراه است از جمله:
- داشتن حس درد در قسمت بالای سمت راست شکم و نزدیک به کتف راست فرد
- در صورت بزرگ شدن کبد که به هپاتومگالی معروف است و کبد به شکل توده ای در زیر دنده های موجود در سمت راست فرد احساس میشود.
- متورم شدن شکم فرد و یا وجود نفخ در شکم که شبیه توده گسترش پیدا کرده است.
- داشتن یرقان که خود را به شکل زردی در پوست و چشم نشان می دهد.
- داشتن غده سرطانی در کبد
- داشتن میزان خستگی و ضعف زیاد در بدن
- کم شدن ناگهانی وزن در فرد
- کم شدن میزان اشتها در فرد به طوری که با خورن حجم کمی غذا احساس سیری کند.
- داشتن حس تهوع و استفراغ در صورتی که به دلیل وجود بیماری دیگری نباشد.
- داشتن تب در صورتی که به دلیل وجود بیماری دیگری نباشد.
- بزرگ شدن کبد فرد
- بزرگ شدن طحال در فرد که خود را به شکل وجود توده ای زیر دنده های سمت راست نشان می دهد.
این علائم هر چه بیماری پیشرفت داشته باشد شدید تر میشود و در صورت مشاهده ی آنها باید به پزشک و متخصص گوارش جهت بررسی و درمان مراجعه کنید.
در موارد خیلی کمی این امکان دارد که در اثر مبتلا شدن به سرطان اختلالی چون سندرم پارانئوپلاستیک (پارانئوپلاستیک سرطان کبد معرف است) در فرد به وجود بیاید. این اختلال دارای علائم زیر است:
- داشتن سطح بالایی از کلسیم خون که به هایپرکلسمی معروف است.
- داشتن سطح پایین قند خون که به هیپوگلیسمی معروف است.
- داشتن میزان گلبول قرمز زیاد که به اریتروسیتوز معروف است.
- داشتن میزان کلسترول بالا که به هایپر‌کلسترولمی معروف است.
- بزرگ شدن سینه ی مردان که به ژنیکوماستی معروف است.
- کوچک شدن بیضه ی مردان
علت سرطان کبد
از علت های سرطان کبد می توان به سیروز کبدی اشاره کرد که این بیماری به دلیل بیماری هایی چون هپاتیت مزمن B و یا ویروس هپاتیت C ایجاد میشود.
می توان با پیشگیری کردن از ابتلا به هپاتیت خطر ابتلا به سرطان کبد را هم کم کرد.
به طور کلی علت ایجاد این بیماری در مراحل اولیه به دلایل زیر است:
- به دلیل وجود وراثت و ارثی بودن ابتلا به این بیماری
- به دلیل مصرف زیاد از حد الکل
- به دلیل وجود بیماری های عفونی چون هپاتیت B و C و هموکروماتوزیس
عوامل خطر زا که موجب افزایش میزان ابتلا به سرطان کبد میشود شامل موارد زیر است:
- سن، ابتلا به این بیماری دارای میانگین سنی ۶۳ سال می باشد.
- جنسیت افراد که در آن مردان بیشتر از زنان به این بیماری مبتلا میشوند.
- نژاد و قومیت که میزان ابتلا ی افراد در آمریکایی های آسیایی و همچنین جزایر اقیانوس آرام بیشتر است.
- چاق بودن و داشتن اضافه وزن
- مصرف بیش از حد الکل که موجب سیروز کبدی میشود.
- استفاده از سیگار و دخانیات
- استروئید های آنابولیک که به وسیله ی ورزشکاران برای مدت زمانی طولانی جهت عضله سازی استفاده میشود.
- آرسنیک که به وسیله ی مصرف آب آشامیدنی که آلوده است رخ می دهد.
- آفلاتوکسین ها که به مواد سمی گفته میشود که به وسیله ی یکسری قارچ ایجاد میشود که موجب آلودگی گندم ها، سویا، برنج و آجیل ها می گردد.
- در معرض مواد شیمیایی بودن چون وینیل کلرید و دی اکسید توریم
- داشتن سیروز کبدی که زمان آسیب دیدن سلول ها و تبدیل شدن به بافت اسکار ایجاد میشود.
- بیماری های متابولیک ارثی که باعث میشود فرد به سیروز مبتلا شود و شانس فرد را برای مبتلا شدن به سرطان بالا می برد.
- داشتن دیابت که خطر ابتلا به سرطان کبد را زیاد می کند.
روش های تشخیص سرطان کبد
روش های گوناگونی وجود دارد تا این بیماری را بتوان تشخیص داد از جمله:
- انجام سونوگرافی از کبد
- انجام آزمایش AFP که در آن اندازه ی پروتئین آلفا-فتوپروتئین مشخص میشود.
- انجام سی تی اسکن از کبد فرد
- آنژیوگرافی کردن از کبد فرد
- انجام دادن بیوپسی از کبد فرد
روش های درمان سرطان کبد
می توان با استفاده کردن از روش های زیر در جهت درمان این بیماری قدم برداشت:
- استفاده از دارو برای درمان
دارو از روش های ابتدایی و فوری است که جهت درمان این بیماری استفاده میشود و جهت پیشگیری از شدت پیدا کردن بیماری مورد استفاده قرار می گیرد.
- جراحی کردن
بهترین روش برای برداشتن غده ی سرطانی انجام جراحی است.
- تزریق کردن الکل
با تزریق الکل خالص به تومور به صورت مستقیم سعی در کشتن و خشک کردن سلول سرطانی دارند.
- استفاده از امواج رادیویی برای تخریب کردن سلول های سرطانی
با به کار بردن جریان های الکتریکی رادیویی سلول سرطانی را تخریب می کنند. ابتدا به وسیله ی سونو محل تومور را مشخص کرده و سپس سوزن هایی را به سلول سرطانی می رسانند و با به کارگیری جریان الکتریکی آن را گرم کرده و سلول را تخریب می کند.
- به وجود آوردن آمبولی شیمیایی
با استفاده کردن از داروهای شیمی درمانی مستقیما در کبد، سلول سرطانی را از بین می برند.
- کرایوتراپی
به وسیله ی استفاده از سرمای خیلی شدید سلول سرطانی را از بین می برند.
- انجام پرتو درمانی
امواجی با انرژی بالا را به سلول سرطانی تابانده و موجب تخریب آن میشوند و تومور را جمع می کنند.
- انجام شیمی درمانی
به وسیله ی استفاده از داروهای بسیار قوی، سلول سرطانی را می کشند.
- پیوند کردن کبد
زمانی که کبد فرد به دلیل سرطان خارج میشود کبدی اهدایی را جایگزین آن می کنند.
- سورافنیب
دارویی است که مانع از این میشود که عروق خونی جدید توسط تومور تولید شود.
سخن پایانی
از آنجایی که این بیماری در مراحل اولیه خود را نشان نمی دهد و معمولا تومور ها زمانی که پیشرفت می کنند شناسایی می شوند و تست غربالگری مناسبی برای آن وجود ندارد بهتر است در صورت داشتن سوابق خانوادگی در ابتلا به این بیماری و داشتن دیگر فاکتورهای خطر زا با پزشک خود صحبت کنید تا خطر ابتلا به این بیماری را برای شما کمتر کند.
چنان چه علائمی که عنوان کردیم را در خود مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه کنید تا هر چه سریع تر علت را پیدا کرده و در صورت وجود سرطان در جهت درمان اقدامات لازم را به عمل آورد.
