از شاخه های تخصصی رادیولوژی محسوب می‌شود.

از طریق به کار گرفتن دستگاه های تصویربرداری چون سونوگرافی، دستگاه ام آر آی، سی تی اسکن و فلوروسکوپی و بالا بردن دقت تصویربرداری بیماری را تشخیص داده و راهنمایی های لازم را به پزشک متخصص در زمینه بیماری می کند.

می توان روش های درمانی را در آن به طور مستقیم به کار برد.

از روش های درمانی و مراحل انجام رادیولوژی مداخله ای می توان به دارو رسانی هدفمند از طریق کاتتر، انجام آنژیوپلاستی از عروق باریک و جایگذاری استنت  را نام برد.

در چه مواردی نیاز به انجام رادیولوژی مداخله است؟

رادیولوژی مداخله ای را برای برطرف کردن انسداد موجود در شریان ها، تشخیص دادن و درمان کردن سرطان ها، انجام دادن نمونه برداری و بافت برداری، از بین بردن تومور های سرطانی و ایجاد انسداد در شریان ها مورد استفاده قرار می دهند.

به جای انجام دادن جراحی های بزرگ امروزه بیش‌تر از این روش استفاده میشود و این تکنیک کم تهاجمی برای روش های درمانی زیر به کار می گیرند:

• انجام مداخله عروقی شریانی برای روش هایی چون آمبولیزیشن، آنژیوپلاستی و استنت گذاری
• انجام مداخله عروقی وریدی جهت روش هایی که در قسمت ورید مورد استفاده قرار می گیرد چون وارد شدن کاتتر به سیاهرگ، استفاده از فیلتر برای پیشگیری کردن از حرکت لخته خون و یا به کار گرفتن دستگاه هایی برای مکیدن لخته خون
• انجام مداخله غیر عروقی برای روش هایی چون رفع کردن انسداد در کلیه ها و یا کبد، تزریق کردن سیمان کلسیم به استخوان ها، قرار دادن لوله هایی جهت تغذیه در داخل معده، انجام تخلیه از صفرا و …
• انجام انکولوژی مداخله ای برای روش های درمان و تشخیص سرطان از جمله بیوپسی از کبد، انجام فرسایش تومور ها

مزایای رادیولوژی مداخله ای

استفاده از روش رادیولوژی مداخله ای با یکسری مزایا به قرار زیر همراه است:

• در این روش بیمار خیلی سریع بهبودی خود را پیدا می کند.
• با به کار گیری این روش مدت زمان بستری کوتاه بوده و نیاز به مراقبت های تخصصی زیادی از بیمار نیست‌.
• عوارضی چون بروز خونریزی، عفونت، درد و … کمتر است.
• از بیهوشی در این روش استفاده نمی شود.
• دوره نقاهت این روش کم است و ریسک کمی دارد.

معایب انجام رادیولوژی مداخله

روش رادیولوژی مداخله جزو تکنیک های نوینی است که این روز ها بسیار کاربرد داشته و در درمان بیماری هایی چون سرطان بسیار دارای اهمیت است.

از این رو به این روش تشخیصی‌ درمانی از هر نظر نگاه کنیم معایبی را در آن مشاهده نمی کنیم.

روش های تشخیصی‌ و درمانی در سونوگرافی های اینترونشن

از جمله روش های تشخیصی‌ و درمانی که در سونوگرافی اینترونشن به کار گرفته می‌شود می توان به موارد زیر اشاره نمود:

انجام بیوپسی و یا نمونه برداری کردن با تصویربرداری

نمونه برداری کردن و انجام بیوپسی با به کار گرفتن دستگاه های مربوط به تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس، جزو روش هایی است.

جهت مشخص کردن تومور ها و ضایعات موجود در بدن مورد استفاده قرار می گیرد.

برای انجام بیوپسی سوزنی که از طریق دستگاه های تصویربرداری هدایت می‌شود را وارد بافت بدن کرده و از تومور مورد نظر نمونه ای را خارج می کنند.

بعد نمونه تهیه شده را به پاتولوژی فرستاده تا آزمایش گردد.

این روز ها بیوپسی را به جای انجام جراحی باز به ‌کار می گیرند.

انجام استنت گذاری برای مجاری صفراوی

در صورت وجود انسداد در مجاری صفراوی پزشکان از روش استنت گذاری در آن قسمت استفاده می کنند‌.

برای این کار از طریق دستگاه های تصویر برداری ابتدا محل انسداد مشخص گردیده و بعد با به کارگیری فنر و بالن مسیری که دچار انسداد شده است را باز کرده و در آنجا استنتی‌ فلزی قرار می دهند تا مسیر باز باشد.

انجام نمونه برداری از جفت جنین

برای اینکه ناهنجاری های ژنتیکی مشخص گردد از پرزهای جفت جنین نمونه برداری می کنند.

این کار از طریق دستگاه های تصویربرداری در هفته ۱۱ الی ۱۴ بارداری انجام می دهند.

با تزریق بی حسی به مادر و هدایت سوزن نمونه برداری از طریق سونوگرافی به داخل رحم، نمونه برداری از جفت انجام می‌شود.

انجام RF دیسک

با استفاده از این روش قسمت هایی از دیسک که دچار فتق و یا پارگی شده است با استفاده از دستگاه های تصویربرداری و استفاده از امواج رادیوفرکوئنسی ترمیم می گردد.

انجام آمینوسنتز

به آسپیراسیون‌ ریوی گفته می‌شود و زمانی که جسم و یا غذایی وارد نای و ریه فرد شود به کار گرفته می‌شود.

البته از این روش برای خارج کردن مایعات غیرضروری بدن از طریق سرنگ و یا لوله ای مکش دار نیز اقدام می کنند.

مثلا با این روش مایعات اطراف جنین را برای بررسی پیش از تولد، از طریق دستگاه سونوگرافی و استفاده از سرنگ خارج می کنند که معمولا در هفته های ۱۴ الی ۱۸ بارداری انجام می‌شود.

انجام درناژ‌ صفرا

چنان چه مسدود شدن مجاری صفراوی موجب به وجود آمدن زردی و بروز خارش در فرد شده باشد از طریق دستگاه های تصویر برداری و به کار گرفتن داروی بی‌حسی موضعی، کاتتر مخصوصی را به محل انسداد فرستاده و اگر انسداد مانع از رد شدن کاتتر گردد با وصل بودن کیسه ای به انتهای کاتتر، صفرا به بیرون شکم هدایت گردیده تا مانع از تجمع آن در مجاری صفراوی شوند.

انجام آنژیوگرافی

از روش های تصویربرداری جهت تشخیص وجود انسداد در عروق، انوریسم و AVM و … است.

آنژیوگرافی را با استفاده از دستگاه های تصویربرداری و وجود بی حسی موضعی انجام می دهند‌‌.

در روش آنژیوگرافی از طریق رگ موجود در کشاله ران، استفاده از کاتتر و تزریق ماده حاجب تصویر هایی از شریان های بدن حاصل می گردد.

انجام درناژ آبسه

در این روش با استفاده از دستگاه های تصویر برداری و با وارد کردن کاتتر به محل وجود آبسه و عفونت، عفونت و آبسه از طریق کیسه وصل شده به کاتتر و درناژ، خارج می گردد.

کاتتر را با نخ بخیه و یا استفاده از فیکساتور به پوست فیکس کرده تا خارج نگردد و با خارج کردن آبسه و انجام تصویربرداری جهت اطمینان از اینکه عمل به خوبی انجام شده، کاتتر مورد نظر خارج می گردد.

انجام لیزر واریس

لیزر واریس جهت درمان واریس پا مورد استفاده قرار می گیرد.

از طریق وارد کردن فیبر لیزر به داخل رگی که معیوب گردیده و استفاده از تصویربرداری، اشعه لیزر تابانده شده و مسیر رگ را مسدود کرده و آن ناحیه را از شبکه خونرسانی خارج می کنند و اینگونه درمان واریس را انجام می دهند.

تخلیه کردن کیست ها

وجود علائم کیست های تخمدان، شکمی، پستان و … را با استفاده از دستگاه های تصویربرداری و با انجام بی حسی موضعی، به وسیله سوزن هایی که مخصوص انجام تخلیه هستند خارج کرده و جهت سیتولوژی به آزمایشگاه ارسال می گردد.

انجام کویل گذاری عروقی که معیوب هستند

در شریان ها ممکن است توده های عروقی ظاهر شود که دارای رشد کمی بوده و معمولا به صورت مادرزادی رخ می دهند، از این رو با استفاده از دستگاه تصویربرداری کاتتر از کشاله ران وارد بدن شده و آن را وارد توده عروقی می کنند.

با انجام آنژیوگرافی، از طریق فنر و یا چسب مخصوص موجب بسته شدن توده عروقی شده و مانع از پارگی آن می‌شوند‌.

انجام امبولیزاسیون

انجام امبولیزاسیون روشی نیمه تهاجمی است که موجب ایجاد انسداد در عروق و جلوگیری از خونریزی و بند آوردن آن استفاده می‌شود.

از طریق استفاده از آمبولیزاسیون خونرسانی به تومور ها را نیز متوقف کرده و مانع از رشد آنها می‌شوند.

برای انجام امبولیزاسیون از طریق دستگاه های تصویربرداری موارد و یا اجسامی (کویل، اتانول، اسفنج ژلاتینی و …) را وارد شریان ها می کنند تا انسداد ایجاد گردد.

انجام آندوسکوپی

در این روش که بسیار کم تهاجمی است از طریق آندوسکوپی، وارد فضای دیسک شده و قطعه هایی که بر نخاع وارد می کنند را خارج می کنند و آزادسازی در کانال نخاعی را ایجاد می کنند.

نحوه آمادگی برای انجام رادیولوژی مداخله ای

برای انجام رادیولوژی مداخله ای یکسری آمادگی ها و نکاتی است که فرد باید به آنها توجه کند از جمله:

• باید مدت زمانی ۱۲ الی ۱۸ ساعته فرد ناشتا باشد.
• باید در صورت مصرف کردن دارو حتما از یک هفته قبل پزشک را در جریان آنها گذاشت.
• باید هر گونه آزمایش و عکس برداری لازم است از قبل انجام داد.
• هرگونه جواهر و یا زیور آلات را نباید همراه خود برد.
• در صورت مصرف سیگار و یا مواد مخدر حتما باید به پزشک اطلاع داد.
• بعد از اینکه دوره قاعدگی تمام شد این روش را به کار گرفت‌.

نحوه انجام رادیولوژی مداخله ای

رادیولوژی مداخله ای به روشی اطلاق می شود که در آن پزشکان از تکنیک های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، اولتراسوند، سی تی اسکن یا MRI برای هدایت ابزارهای درمانی استفاده می کنند.

این روش ها کم تهاجمی هستند و بیشتر برای درمان بیماری هایی که در گذشته نیاز به جراحی های باز داشتند استفاده می شود.

نحوه انجام آن به مراحل زیر تقسیم می شود:

آمادگی بیمار

بیمار باید آمادگی های خاصی داشته باشد.

این ممکن است شامل ناشتا (معمولاً 6 تا 8 ساعت قبل از عمل)، آزمایش خون برای ارزیابی عملکرد کلیه و خونریزی، و گاهی اوقات مصرف برخی داروها باشد.

پزشک همچنین ممکن است سابقه پزشکی و داروهای بیمار را بررسی کند.

بی حسی و آرام بخشی

بسته به نوع عمل، از بی حسی موضعی در ناحیه ای که مداخله انجام می شود استفاده می شود.

در برخی موارد، آرامبخشی خفیف یا حتی بیهوشی کامل ممکن است برای راحت نگه داشتن بیمار در طول عمل مورد نیاز باشد.

استفاده از تکنیک های تصویربرداری

پزشک از تکنیک های تصویربرداری مانند فلوروسکوپی (اشعه ایکس زنده)، سونوگرافی، سی تی اسکن یا MRI برای مشاهده دقیق ناحیه مورد نظر و راهنمایی ابزارهای درمان استفاده می کند.

تصاویر به صورت زنده بر روی مانیتور نمایش داده می شوند تا پزشک بتواند با دقت بالایی عمل کند.

قرار دادن کاتتر یا سوزن

پزشک یک کاتتر (لوله نازک) یا سوزن را از طریق یک برش کوچک در پوست وارد می کند و آن را به ناحیه مورد نظر هدایت می کند.

این کار با راهنمایی تصاویر رادیولوژیک انجام می شود. وسایل خاصی مانند بالون، استنت یا مواد درمانی از طریق این کاتتر به محل مورد نیاز منتقل می شوند.

انجام مداخله

مراحل درمان بسته به نوع روش انجام می شود.

به عنوان مثال در آنژیوپلاستی از بالون برای باز کردن ورید مسدود شده استفاده می شود یا در اسکلروتراپی مواد خاصی برای بستن رگ های واریسی تزریق می شود.

پایان کار و مراقبت های بعدی

پس از مداخله، کاتتر یا سوزن برداشته شده و ناحیه کوچک بریده شده بانداژ می شود.

بیمار معمولاً نیازی به بستری طولانی مدت ندارد و سریعتر از جراحی های باز بهبود می یابد.

پزشک دستورات بعد از عمل و مراقبت های لازم را به بیمار می دهد.

اقدامات بعد از انجام رادیولوژی مداخله ای

پس از انجام رادیولوژی مداخله ای، اقدامات و مراقبت هایی برای کاهش خطرات و بهبود سریعتر ضروری است.

این مراحل به نوع مداخله و وضعیت بیمار بستگی دارد، اما معمولاً شامل موارد زیر است:

استراحت و آرامش

بیمار پس از این روش باید استراحت کند.

معمولاً لازم است که بیمار برای مدتی در بخش ریکاوری تحت نظر باشد تا از عدم ایجاد عارضه اطمینان حاصل شود.

استراحت در خانه برای چند روز ممکن است توصیه شود، به خصوص اگر این روش پیچیده باشد.

مراقبت از محل بریدگی یا تزریق

در روش های رادیولوژی مداخله ای، معمولاً برش های کوچکی در پوست ایجاد می شود.

محل این برش ها باید تمیز و خشک نگه داشته شود تا خطر عفونت کاهش یابد.

پزشک ممکن است بانداژ یا پانسمان مخصوصی را تجویز کند که باید مرتباً تعویض شود.

از فعالیت های شدید خودداری کنید

در روزهای اول پس از مداخله، باید از فعالیت های بدنی سنگین خودداری شود.

این شامل بلند کردن اجسام سنگین یا ورزش شدید برای جلوگیری از وارد کردن فشار اضافی به ناحیه درمان است.

مصرف داروها

پزشک ممکن است داروهایی مانند مسکن ها یا آنتی بیوتیک ها را برای جلوگیری از عفونت و کاهش درد تجویز کند.

استفاده به موقع و دقیق از این داروها بسیار مهم است.

آب کافی بنوشید

نوشیدن مقدار زیادی مایعات برای کمک به تخلیه مواد تزریقی (مانند ماده کنتراست در روش های تصویربرداری) از بدن توصیه می شود.

نوشیدن آب کافی به بهبود کلیه کمک بزگی می کند.

وضعیت را با پزشک پیگیری کنید

معمولاً برای ارزیابی نتیجه مداخله و بررسی عوارض احتمالی، یک جلسه پیگیری با پزشک توصیه می شود.

در صورت بروز علائمی مانند تب، درد شدید، خونریزی یا تورم در محل برش، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

عوارض رادیولوژی مداخله ای

انجام رادیولوژی مداخله جزو روش های کم تهاجمی است و عوارض جدی را در فرد ایجاد نمی کند.

استفاده از این روش ممکن است عوارض جزئی چون بروز حالت تهوع، ایجاد سردرد، داشتن خونریزی بسیار جزئی، متورم شدن ناحیه، ایجاد کبودی و داشتن تپش قلب جزئی را به وجود آورد.

دوره نقاهت بعد از رادیولوژی مداخله ای چقدر است؟

از روش رادیولوژی مداخله ای برای تشخیص بهتر بیماری و درمان استفاده میشود، اما از آنجا که تنها با ایجاد برشی خیلی کوچک بر روی بدن این روش انجام می گیرد دوره نقاهت بسیار کوتاهی دارد.

آیا روش رادیولوژی مداخله ای برای همه افراد مناسب است؟

اینکه روش رادیولوژی مداخله ای برای چه کسانی مناسب است بستگی به نظر و تشخیص پزشک معالج دارد و وی تصمیم می گیرد که برای چه بیماری از این روش استفاده کند و برای چه بیماری این روش مناسب نمی باشد.