آی یو دی چیست؟
نوعی دستگاه است که جهت جلوگیری از بارداری مورد استفاده قرار می گیرد و مورد تایید سازمان جهانی بهداشت می باشد.
بانوان می توانند برای مدت زمان ۲ الی ۱۰ ساله با استفاده از آی یو دی از بارداری جلوگیری کرده روش طولانی مدت محسوب میشود که برگشت پذیر می باشد.
استفاده از دستگاه آی یو دی جزو روش های موثر در پیشگیری از بارداری است که با استفاده از آن دیگر فرد نیاز به جراحی ندارد و چنانچه فرد بعد از مدتی تصمیم به باردار شدن بگیرد می تواند با مراجعه به پزشک این دستگاه را خارج نماید.
این را هم باید بدانید که دستگاه آیودی مانع از عفونت های ناشی از روابط جنسی نمی‌شود و جلوگیری از ابتلا به این عفونت ها باید حتماً از کاندوم استفاده کرد.
انواع آی یو دی
آی یو دی هورمونی
این نوع آی یو دی با ترشح کردن هورمون پروژسترون از باردار شدن فرد جلوگیری می کند به همین دلیل آن را آی یو دی پروژسترونی نیز می دانند.
این هورمون باعث ضخیم شدن مخاط موجود در دهانه رحم شده از وارد شدن اسپرم ها به داخل رحم جلوگیری می کنند و یا به گونه ای عمل می کنند که نفوذ اسپرم ها بسیار سخت میشود.
همچنین در صورت انجام لقاح و تشکیل تخم، مانع از لانه گزینی آن میشود.
هورمون پروژسترون محیط را برای اسپرم ها نامناسب کرده و مانع از نفوذ کردن اسپرم ها به داخل تخمک می گردد.
همچنین این هورمون باعث ایجاد اختلال در عملکرد تخمک گذاری شده و دیگر تخمک جهت بارور کردن اسپرم وجود ندارد. این نوع آی یو دی ها برای درمان خونریزی رحم مناسب بوده و باعث کم شدن این خونریزی ها میشود.
پس افراد برای درمان خونریزی رحم طولانی مدت، می توانند استفاده از این آی یو دی ها را به کار بگیرد.
آی یو دی های مسی
این نوع آی یو دی ها از بازوهای مسی تشکیل شده و با قرارگیری آن در رحم و آزاد کردن مس مانع از ایجاد لقاح و لانه گزینه تخم می‌شوند. در واقع این مدل آی یو دی باعث تحریک پاسخ ایمنی بدن شده و در نتیجه التهاب پوشش داخلی رحم را به همراه دارد.
مزایای استفاده از آی یو دی
- دارای عوارض کمتری نسبت به دیگر داروهای ضد بارداری هستند.
- فرد هر زمان که بخواهد می تواند آن را خارج نمایند.
- استفاده از آن فرد می تواند برای ۲ تا ۱۰ سال از بارداری جلوگیری نماید.
- به همون اندازه که ماندگار است دارای هزینه مقرون به صرفه نیز می باشد.
- روشی برگشت پذیر محسوب میشود و برای بارداری ضرری ندارد.
- روشی است که برای همیشه در دسترس بوده و نیاز به تنظیم کردن ندارد.
- برای مادران شیرده آی یو دی های پروژسترونی بسیار مناسب هستند.
- باعث درمان خونریزی رحم و آندومتریوز میشود.
عملکرد آی یو دی در جلوگیری از بارداری
محل قرارگیری این دستگاه در داخل حفره رحم می باشد موجب ضخیم شدن مخاط دهانه رحم شده و محیط را برای وارد شدن اسپرم ها نامناسب کرده و از ورود آنها جلوگیری می کند.
همچنین چنانچه لقاح صورت بگیرد مانع از لانه گزینی تخمک شده و موجب می گردد که بارداری رخ ندهد.
با ورود آیودی به بدن سیستم ایمنی بدن آن را نوعی مهاجم تلقی کرده و نسبت به وجود آن واکنش نشان داده و التهاباتی را در رحم ایجاد می کند و بدین صورت مانع از ورود اسپرم به لوله های فالوپ میشود و باروری تخمک صورت نمی گیرد.
ساختار آی یو دی چگونه است؟
آی یو دی ظاهری شبیه به حرف T در زبان انگلیسی دارد و جنس آن از نوع پلاستیک پلی اتیلن است و نخی در انتهای آن قرار گرفته که با استفاده از آن می توان بعد از جایگذاری آی یو دی آن را کنترل نمود.
کنترل کردن آی یو دی توسط خود فرد نیز می تواند صورت گیرد به گونه ای که فرد باید دست های خود را تمیز شسته و سپس انگشت خود را وارد واژن کرده تا آن را لمس کند و متوجه شود که آی یو دی در جای خود قرار دارد.
این دستگاه برای بانوان در هر سنینی مناسب بوده و حدود ۲۳ درصد از بانوان از این روش جهت پیشگیری از بارداری استفاده کرده اند.
بهتر است که استفاده از دستگاه آیودی در بانوانی که باردار شده و زایمان کرده اند و یک فرزند دارند، مورد استفاده قرار گیرد زیرا این امکان وجود دارد که باعث ایجاد عفونت برای فرد و یا به وجود آمدن مشکلاتی در بارداری فرد گردد.
کاندیدای نامناسب استفاده از آی یو دی
- افرادی که باردار هستند.
- افرادی که مبتلا به عفونت های مقاربتی بوده و یا در معرض ابتلا به آن قرار دارند.
- افرادی که مبتلا به سرطان رحم هستند.
- افرادی که دارای خونریزی غیرطبیعی در واژینال خود هستند.
- چنانچه فردی به مس حساسیت دارد و یا به بیماری ویلسون مبتلا است نمی تواند از آی یو دی استفاده کند.
- اگر فرد خونریزی رحمی داشته و خونریزی ناشی از پریودی شدید باشد و با کمبود آهن مواجه باشد.
- اگر فرد مبتلا به بیماری کبدی و یا سرطان سینه است.
- افرادی که در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار دارند.
نحوه جای گذاری آی یو دی
پیش از انجام جای گذاری آیودی باید فرد تحت معاینه قرار بگیرد و تست پاپ اسمیر انجام بدهد و در صورت مبتلا بودن وی به عفونت های موجود در ناحیه لگن و یا بیماری های مقاربتی باید ابتدا آنها را درمان کند و سپس آی یو دی را جایگذاری نماید.
پیش از اینکه این دستگاه را جایگذاری کنید در مورد نحوه جایگذاری و میزان درد ناشی از آن از پزشک خود سوالات لازم را بپرسید زیرا بعضی از بانوان دچار احساس درد و سوزش و یا وجود گرفتگی در ناحیه شکم می‌شوند و در بعضی مواقع نیز فرد دچار سرگیجه و یا حالت تهوع می گردد ولی اینگونه علائم مدتی بعد برطرف می گردد.
برای جایگذاری آیودی فرد باید به پشت خوابیده و در حالت معاینه قرار بگیرد پزشک با استفاده از ابزاری مخصوص وضعیت رحم را تنظیم و آن را با به کارگیری هیسترومتر اندازه گرفته و این اندازه را روی لوله آی یو دی نشانه می زند و سپس آی یو دی مورد نظر را به همان اندازه ثبت شده وارد رحم می کند.
پیش از جایگذاری آی یو دی لبه های آن را به داخل خم کرده و بعد از اینکه جایگذاری انجام شد آن لبه ها آزاد می‌شوند.
اوقات پزشک برای کاهش درد ناشی از آن از بی حس کننده برای فرد استفاده می کند. میزان تجربه درد ناشی از استفاده از آیودی به عوامل زیر بستگی دارد:
- میزان تحمل دردی که فرد دارد.
- اندازه ی طول دهانه ی رحم فرد
- در صورت داشتن تجربه زایمان طبیعی توسط فرد
مراقبت‌های بعد از جایگذاری آی یو دی
زمان قرارگیری این دستگاه در روزهای ۲ تا ۵ پریودی است بعد از اتمام پریودی و جایگذاری آن باید به پزشک برای بررسی و معاینه مراجعه کرد و پزشک مورد نظر اقدام به انجام سونوگرافی کرده تا از درست قرار گرفتن آی یو دی مطمئن شود.
بعد از اینکه معاینه اولیه صورت گرفت باید در فاصله زمانی بین یک ماه، سه ماه و یک سال برای معاینه های بعدی به پزشک مورد نظر خود مراجعه کرد.
چنانچه زمان انقضای آیودی تمام شده باشد باید آن را از رحم خارج نمود و آی یو دی دیگری را به جای آن جایگذاری کرد.
