چاقی

چاقی اختلالی پیچیده بوده که به دلیل وراثت و یا سبک زندگی ایجاد میشود.

جمع شدن زیاد از حد چربی در بدن را چاقی دانسته به صورتی که باعث اختلال در سلامت فرد می گردد.

داشتن مشکل چاقی علاوه بر ایجاد ظاهری نازیبا موجب به وجود آمدن مشکلات پزشکی زیادی نیز می‌شود به صورتی که بیماری های قلبی، و ایجاد فشار خون بالا را به همراه دارد.

چاقی به دلایل وجود عوامل ژنتیکی، ورزش نکردن و رژیم غذایی مناسب نداشتن ایجاد می‌شود.

با کم کردن وزن بدن فرد می تواند بسیاری از عوارض و مشکلات ناشی از چاقی را برطرف کرده و موجب بهبودی سلامت خود شود.

تشخیص چاقی و اضافه وزن

متخصصان با توجه به شاخص توده بدنی هر فرد که BMI نیز نام دارد میزان چربی بدن و اضافه وزن را مشخص می کنند.

شاخص توده بدنی از تقسیم نمودن وزن بدن بر مجذور قد حاصل می گردد.

افرادی که دارای شاخص توده بدنی کمتر از ۱۸.۵ هستند دچار کمی وزن، افراد با شاخص توده بدنی بین ۱۸.۵ الی ۲۵ دارای میزان وزن نرمال و داشتن شاخص توده بدنی ۲۹.۹ الی ۲۵ دارای اضافه وزن و بالای ۳۰ دارای چاقی هستند.

با استفاده از BMI نمی توان مستقیما میزان چربی موجود را اندازه گیری کرد و برای همه افراد مناسب نمی باشد، مخصوصا افراد ورزشکار و بدنسازان که دارای میزان ماهیچه زیادی هستند.

BMI میزان توزیع چربی را مشخص نمی کند. از این رو بجز شاخص توده بدنی با اندازه گیری دور کمر فرد میزان چاقی شکمی را نیز مشخص می کنند.

درجات چاقی

برای مشخص کردن درجه چاقی از شاخص توده بدنی استفاده می کنند.

داشتن شاخص توده بدنی ۲۵ الی ۲۹.۹ نشانه اضافه وزن است.

چاقی دارای ۳ درجه است:

• داشتن چاقی درجه ۱ که دارای شاخص توده بدنی ۳۰ الی ۳۴.۹ است.
• داشتن چاقی درجه ۲ که دارای شاخص توده بدنی ۳۵ الی ۳۹.۹ است.
• داشتن چاقی درجه ۳ که دارای شاخص توده بدنی ۴۰ به بالا است.

دلایل ابتلا به چاقی

به دلایل زیر فرد به چاقی و اضافه وزن مبتلا میشود:

• دریافت نکردن میزان کالری مناسب، به گونه ای که آن اندازه که کالری دریافت می کنید، کالری نمی سوزانید.
  یعنی بین کالری دریافتی با مصرفی تعادل وجود ندارد.
• ژنتیک و وجود ژن چاقی در پدر و یا مادر که موجب بالا رفتن ریسک ابتلای فرزند به چاقی میشود.
• کم تحرک بودن موجب مصرف نشدن کالری میشود.
  باید برنامه ورزشی مناسب داشت و میزان کالری دریافتی را کنترل نمود.
• استرس داشتن که باعث می‌شود هورمون استرس چون کورتیزول مورد توجه قرار نگرفته و موجب بالا بردن اشتها در فرد شود.
  این هورمون موجب وسوسه کردن فرد به مصرف قند و چربی میشود.
• داشتن بیماری زمینه ای چون کم کاری تیروئید، افسردگی و …موجب اضافه وزن میشود.

انواع چاقی

موقعیت چاقی

با توجه به موقعیت چاقی و متمرکز شدن چربی ها، چاقی در انواع زیر قرار می گیرد:

• داشتن چاقی متمرکز که چربی ها در شکم و پهلو جمع شده اند.
• داشتن چاقی محیطی که چربی ها در باسن و ران فرد جمع می گردد.
• داشتن چاقی ترکیبی که ترکیبی از چاقی نوع اول و دوم است.

بیماری های چاقی

با توجه به بیماری چاقی در انواع زیر وجود دارد:

• چاقی ناشی از بیماری هایی چون کم کاری تیروئید و وجود کیست تخمدان
• چاقی به دلیل دریافت کردن میزان کالری بالا که در آن فرد بیمار نبوده و فقط کالری زیادی را دریافت می نماید.

انواع چاقی با توجه به تعداد سلول های چربی به قرار زیر است:

• چاقی کودکان که در زمان رشد سلول های چربی نیز افزایش می یابند.
• چاقی بزرگسالان که با افزایش سن و کم شدن متابولیسم بدن ایجاد می گردد.

درمان چاقی

از جمله روش های درمانی که برای رفع چاقی مورد استفاده قرار می دهند عبارتند از:

استفاده از رژیم غذایی متناسب

اینکه فرد دارای چاقی مفرط رژیم غذایی متعادل و مناسبی را استفاده کند موجب کم شدن وزن خود میشود.

بهترین نوع رژیم غذایی رژیمی است که طولانی مدت بوده و در مدت زمان طولانی موجب کم شدن وزن شود.

رژیم هر فرد متناسب با خود او است و برای هر کسی باید از رژیم متفاوتی استفاده نمود.

متخصص های تغذیه متناسب با وضعیت بدنی فرد، میزان اضافه وزن، بیماری های موجود، سن فرد و دارو هایی که استفاده می کند، تهیه کرده و در اختیار فرد چاق قرار می دهد.

معمولا رژیم غذایی برای انجام لاغری باید ویژگی های زیر را داشته باشد:

• باید دارای غذاهایی باشد که کم کالری بوده از جمله میوه ها و سبزیجات
• باید دارای میزان بسیار ناچیز نمک و شکر باشد.
• باید میزان چربی و کربوهیدرات در آن محدود باشد.
• باید مصرف نوشیدنی صنعتی در آن وجود نداشته باشد.

استفاده از ورزش مناسب و منظم

برای کم کردن وزن و رفع چاقی باید حتما ورزش کردن را در برنامه روزانه خود قرار دهید و ورزشی اصولی داشته باشید.

نیاز به استفاده از باشگاه نیست می توان با داشتن پیاده روی و بالا بردن میزان چربی سوزی و متابولیسم بدن موجب کم شدن وزن شد.

فرد چاق باید به طور میانگین هفته ای ۱۵۰ دقیقه ورزش به صورتی که شدت آن متوسط بوده، داشته باشد.

داشتن سبک زندگی سالم

باید برای کم کردن وزن سبک زندگی خود را سالم کرد و کارهای زیر را انجام داد:

• از سیگار و دخانیات استفاده نکنید.
• برای مدت زمانی طولانی و دیر وقت بیدار نباشید.
• یا به موقع بیدار شدن در صبح ها از یکی کردن صبحانه و نهار جلوگیری کنید.
• باید میزان استرس خود را کنترل کرده و از تکنیک تنفس عمیق استفاده کنید‌.
• از خوردن غذاهایی چون پیتزا، فلافل، همبرگر، مرغ سوخاری و … خودداری کنید و تا حد امکان از غذاهای فرآوری شده استفاده نکنید.

استفاده از روش جراحی

از طریق به کار گرفتن روش‌ جراحی تغییراتی در دستگاه گوارش ایجاد شده که موجب کم شدن وزن در فرد چاق میشود.

انجام جراحی لاغری مناسب همه نیست و باید حتما فرد کاندید مناسب استفاده از آن باشد و شرایط زیر را داشته باشد:

• داشتن شاخص توده بدنی ۴۰ به بالا
• موثر نبودن دیگر روش های لاغری به کار گرفته شده
• داشتن فاصله ای ۴۵ کیلوگرمی با وزن ایده ال
• داشتن بیماری چون دیابت نوع ۲، آپنه خواب، بیماری فشار خون بالا و بیماری های مربوط به کیسه صفرا

استفاده از آمپول های لاغری

آمپول ها لاغری چون آمپول اوزومپیک جزو آن دسته آمپول ها است که در کاهش وزن تاثیر گذاشته و موجود در کشور آمریکا است.

این آمپول به عنوان داروی دیابت ۲ مورد استفاده قرار می گرفت که با توجه به تاثیراتی که داشته پی به کاهش وزن از طریق آن نیز برده اند و برای کم کردن وزن در افراد چاق نیز تجویز می‌ گردید.

از آنجا که این آمپول در کشور آمریکا وجود دارد در کشور ما از آمپول های جایگزین آن چون آمپول ویکتوزا، آمپول ملیتاید و … استفاده می شود.

در ادامه راجع به آمپول اوزومپیک و آمپول های جایگزین آن بیشتر برایتان توضیح می دهیم‌.

آمپول اوزومپیک

نوعی داروی دیابت بوده که به همراه رژیم غذایی و انجام دادن ورزش موجب بهبود یافتن میزان قند خون در افرادی که به دیابت نوع ۲ مبتلا هستند، میشود.

این آمپول برای یک بار در هر هفته تزریق شده و  تزریق آن به زیر پوست شکم، ران فرد و یا بازوی وی  انجام میشود.

این دارو را می توان برای بیمارانی که نمی توانند از متفورمین استفاده کنند به تنهایی مورد استفاده قرار داد و میزان خطر حملات قلبی، انجام سکته مغزی و مرگ را در افراد چاق و آنهایی که به دیابت نوع ۲ و بیماری قلبی مبتلا هستند کم می کند.

بعضی از پزشکان آمپول اوزومپیک را برای کم کردن وزن بدن و لاغری تجویز می کنند.

استفاده از این آمپول همراه با انجام ورزش و داشتن رژیم غذایی موجب کم شدن وزن می گردد و دارویی موثر در کاهش وزن است.

این دارو دارای ماده فعال به نام سماگلوتید است که با بالا بردن مقدار انسولینی که در پانکراس برای پاسخ دادن به غذا ترشح می گردد، همانند GLP-1 (که نوعی هورمون است که در روده ترشح میشود) عمل می کند و موجب کنترل یافتن میزان گلوکز خون می‌شود.

آمپول اوزومپیک برای بهتر شدن قند خون ۳ کار زیر را انجام می دهد:

• موجب تحریک پانکراس برای ترشح بیشتر انسولین بعد از خوردن غذا میشود.
• مانع از ترشح شدن قند ذخیره شده توسط کبد میشود.
• موجب کند شدن سرعت هضم و حرکت غذا میشود.

این ۳ کار موجب کم شدن میزان قند خون و همچنین HbA1c شده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و بروز سکته را کم می کند‌.

طبق آزمایشات انجام شده اثبات شده است که این آمپول در لاغری افراد تاثیر گذار بوده و مقدار کاهش وزن در افرادی که از آمپول ۰.۵ میلی گرم استفاده می کنند ۲.۶ کیلوگرم از افرادی که آن را استفاده نمی کنند بیشتر است.

این میزان کاهش در صورت استفاده از ۱ میلی گرم آمپول به ۳.۵ کیلوگرم افزایش می یابد.

با استفاده از این آمپول معده بعد از غذا خوردن دیرتر تخلیه گردیده و روند هضم آهسته تر صورت می گیرد و موجب داشتن حس سیری برای مدت زمانی بیشتر میشود.

این آمپول باعث تقلید عملکرد هورمون GLP-1 شده و حس سیری بعد از خوردن غذا را افزایش می دهد.

تزریق این آمپول هفته ای ۱ بار بوده ولی باز هم پزشک اطلاعات بیشتری در رابطه با استفاده آن در اختیار شما قرار می دهد.

افرادی که سنی بالای ۱۸ سال دارند و به دیابت نوع ۲ مبتلا هستند می توانند در شرایط زیر از این آمپول استفاده کنند:

• در صورتی که پیش از این سه مدل دارو دیابت را مصرف کرده و نتوانسته اند دیابت را کنترل کنند.
• به دلیل وجود عوارض پزشکی ناشی از دارو ها فرد قادر به مصرف آنها نباشد.

این دارو در افرادی که شاخص توده بدنی ۳۵ و بیشتر هستند و شرایط روانی و بیماری های مرتبط با چاقی را دارند، به کار می رود.

در صورت داشتن دیابت نوع ۲ و BMI  پایین ۳۵ باید شرایط زیر را داشته باشید تا از این آمپول استفاده نمایید:

• مصرف انسولین چون موجب افت زیاد قند خون می‌شود روی شغل فرد تاثیر می گذارد.
• کم شدن وزن موجب بهتر شدن اوضاع سلامتی وی در رابطه با چاقی میشود.

آمپول لاغری ماسیزا

این آمپول چون هورمونی بوده که بعد از غذا خوردن در روده ترشح شده و با اثر گذاشتن روی گیرنده های مغزی موجب کم شدن میزان اشتها و سیری در فرد چاق می‌شود.

این دارو عوارضی چون ایجاد درد در ناحیه شکم، به وجود آمدن مشکلات بلع، مشکل تنفس و ایجاد خارش را به همراه دارد.

از این دارو در بزرگسالان برای کم کردن وزن در کنار رژیم داشتن و افزایش فعالیت های بدنی استفاده می‌شود.

افرادی که سابقه خانوادگی در ابتلا به سرطان مدولاری‌ تیروئید و سندروم نئوپلازی هستند و حساسیت به این آمپول دارند و همچنین افراد باردار نباید از این آمپول استفاده کنند‌.

چنان چه فرد دارای شرایط زیر است پیش از استفاده از این آمپول باید به پزشک خود اطلاع دهد:

• افرادی که سابقه ابتلا به بیماری های کلیوی و کبدی و همچنین بیماری پانکراس و یا کبد چرب دارند.
• در صورت وجود مشکلات پزشکی چون مشکل تخلیه کند معده و مشکلاتی در هضم غذا
• در صورت بارداری و یا شیر دادن کودک
• داشتن سابقه خودکشی و یا فکر کردن به خودکشی
• اطلاع دادن تمام داروهای مصرفی

این دارو همانند تمام دارو های دیگر یکسری عوارض را با خود به همراه دارد از جمله:

• ایجاد یبوست
• ایجاد اسهال
• به وجود آوردن حالت تهوع
• ایجاد درد در ناحیه شکم
• ایجاد استفراغ

آمپول ویکتوزا

این آمپول در اندازه های ۱.۲ و ۱.۸ میلی گرمی موجود بوده تزریق می گردد و آن را باید همراه با رژیم غذایی و ورزش کردن با هدف کم کردن میزان قند خون مورد استفاده قرار داد.

از این آمپول برای کم کردن خطرات مربوط حملات قلبی و سکته مغزی و … نیز استفاده می‌شود.

این آمپول با وجود نداشتن تاییدیه FDA باز هم به عنوان داروی لاغری مورد استفاده قرار می گیرد.

بیمارانی که دارای دیابت نوع ۲ بوده و بین ۲۶ الی ۵۲ هفته درگیر این بیماری بوده اند باعث کم کردن وزن به اندازه بسیار زیادی شده است.

استفاده از این آمپول در کنار متفورمین کاهش وزن زیادی را برای فرد به همراه دارد. تزریق این آمپول به صورت زیر جلدی بوده و در نواحی شکم، ران فرد و بازوی وی تزریق می گردد.

برای اینکه مانع از ایجاد توده های زیر پوستی شوید باید در هر بار تزریق به صورت چرخشی محل تزریق را عوض کنید.

چنان چه فردی باردار است و یا کودک خود را شیر می دهد و مشکلاتی در معده و هضم غذا دارو باید پیش از استفاده از این آمپول با پزشک مشورت نماید.

آمپول ملیتاید

این آمپول دارای نام لیراگوتاید نیز بوده و دارویی ضد دیابت محسوب می‌ شود.

از این آمپول برای درمان کردن بیماری دیابت نوع ۲ و رفع چاقی های مزمن استفاده می‌شود.

این آمپول بعد از متفورمین به عنوان درمان های خط دوم انتخاب شده و با تحریک کردن گیرنده GLP-1  میزان ترشح انسولین از طریق پانکراس را بالا برده و ترشح گلوکاگون را کم می کند.

این آمپول موجب کم شدن سرعت تخلیه ور معده شده و میزان اشتها در فرد کم می‌شود و نتایجی چون لاغری حاصل می گردد.

این آمپول همانند آمپول ویکتوزا دارای تاییدیه جهت درمان دیابت نوع ۲ است.

این آمپول به جهت داشتن لیراگوتاید در بروز حملات و خطرات قلبی و مغزی موثر بوده و از آنها جلوگیری می کند.

دکتر محمدصادق کشمیری فلوشیپ اینترونشن قلب و عروق و متخصص داخلی برای درمان چاقی روش های نوین و پیشرفته ای را استفاده می کند.